Εγκαινιάζουμε μια σειρά άρθρων που σκοπό έχουν την ανακάλυψη, καταγραφή αλλά και βελτίωση των διαδικασιών των αποφάσεων που λαμβάνει ο trader κατά τη διάρκεια των κινήσεων του στις αγορές. Όλοι γνωρίζουμε ότι το σημαντικότερο για έναν trader είναι να κινείται με βάση ένα καταγεγραμμένο καλά προετοιμασμένο trading plan. Κι αυτό, ώστε να πετύχει την ελαχιστοποίηση των συναισθημάτων και της ψυχολογικής πίεσης κατά τη διάρκεια των αποφάσεων και της εκτέλεσης του trade, που σκοπεύει να ακολουθήσει. Ο σκοπός, είναι το trade να σχεδιάζεται και να ακολουθείται με τη μέγιστη δυνατή πειθαρχία.
Όσο το trade ακολουθεί τους κανόνες μας και τα πλάνα μας και λιγότερο τη αγωνία μας, το φόβο και την απληστία μας, τόσο περισσότερο οδηγούμε τον εαυτό μας σε επιτυχημένο μοντέλο trading, με διάρκεια και σταθερότητα. Το προκαθορισμένο πλάνο μας είναι αυτό που μας καθοδηγεί στο trade και όχι η ένταση της παρακολούθησης του διαγράμματος και της τυχαίας αντίδρασης μας.
Ο έλεγχος των συναισθημάτων μας κατά την διάρκεια του trade είναι το πιο δύσκολο εμπόδιο για να επιτύχουμε του στόχους μας στην σκληρή πραγματικότητα των αγορών. Κάθε στιγμή που το κερί (candlestick) κινείται ανοδικά ή καθοδικά, αποτελεί μια πρόκληση για να πατήσουμε το κουμπάκι του buy ή του sell χωρίς να υπάρχει κάποια πραγματική αιτία εισόδου μας στην αγορά.
Από την πρώτη επαφή μας με τα διαγράμματα της τεχνικής ανάλυσης, γνωρίζουμε ότι τα candlesticks και η τάση που απεικονίζεται σε ένα διάγραμμα τιμών, αποτελούν απλά και μόνον μια αναπαράσταση της ψυχολογίας των επενδυτών για αγορές ή πωλήσεις. Οι ανοδικές τιμές εκφράζουν την τάση για ανάληψη ρίσκου και προσδοκία κερδών ενώ οι πτωτικές εκφράζουν την εμφάνιση φόβου και αποφυγής ρίσκου. Η απληστία και ο φόβος αποτελούν τα δύο βασικά ψυχολογικά κίνητρα που κινούν τις αγορές.
Είναι όμως αυτή μια επαρκής ερμηνεία των κινήσεων των αγορών; Θα μπορούσε να είναι, αν όλοι οι συμβαλλόμενοι στις αγορές ήταν ιδιώτες traders. Όμως καθημερινά απέναντι στους ιδιώτες traders βρίσκονται οι επαγγελματίες, που έχουν κι αυτοί τα δικά τους ξεχωριστά χαρακτηριστικά. Η διαφορά ανάμεσα στον τρόπο που κινούνται οι ιδιώτες traders, από τον τρόπο που αντίστοιχα κινούνται οι επαγγελματίες που διαχειρίζονται λογαριασμούς τραπεζών ή θεσμικών επενδυτών είναι μεγάλη.
Όταν ο fund manager ετοιμάζεται να πάρει θέση στην αγορά, νομίζετε ότι ανησυχεί για την πορεία του trade, για το αν θα οδηγηθεί σε ζημιά; Νομίζετε ότι η ζημιά θα τον καταβάλει ψυχολογικά; Ή μήπως είναι επαναπαυμένος καθώς η απόφαση για το trade, έχει ληφθεί από τον προϊστάμενο του μετά από μια μελέτη των παραγόντων του ρίσκου που εμπεριέχεται στην κίνηση; Και επιπλέον ο fund manager στο κάθε trade δεν τοποθετεί τα δικά τους κεφάλαια, αλλά κεφάλαια τρίτων. Η είσοδος ενός επαγγελματία trader στην αγορά είναι απλά μέρος της δουλειάς του και όπως κάθε δουλειά έχει τα καθημερινά χαρακτηριστικά της σταθερής ρουτίνας και της επανάληψης, οπότε αποτελεί τη δεύτερη φύση του trader.
Ας σκεφτούμε τώρα τον ιδιώτη trader, που από το σπίτι του ή τον επαγγελματικό του χώρο, - σε ένα διάλλειμα από την βασική του απασχόληση - επιλέγει την ίδια κίνηση με αυτήν του επαγγελματία trader, αλλά σε μικρότερο μέγεθος. Παρ’ όλο που έχουν επιλέξει την ίδια κίνηση της αγοράς, στον ίδιο χρόνο, είναι εύκολο να αντιληφθούμε το πόσο διαφορετικά εκτιμούν και σκέπτονται αυτήν την κίνηση ο ιδιώτης και ο επαγγελματίας trader. Κατ’ αρχήν ο ιδιώτης trader κάνει trade με το δικό του κεφάλαιο και όχι με κεφάλαια τρίτων, γεγονός που έχει από μόνο του διαφορετική δυναμική καθώς το οποιοδήποτε αποτέλεσμα της κίνησης, κερδοφόρο η ζημιογόνο, θα έχει άμεση επίπτωση στον ιδιώτη trader, τόσο στην ψυχολογία του όσο και στο εισόδημα του. Ο ιδιώτης trader δεν έχει ένα εξασφαλισμένο μισθό ή εισόδημα στο τέλος του μήνα από τις κινήσεις του, σε αντίθεση με τον επαγγελματία του οποίου η αμοιβή στο τέλος του μήνα είναι εξασφαλισμένη για όσο καιρό ακολουθεί και εφαρμόζει τις επενδυτικές επιλογές και τις παραμέτρους ρίσκου που έχουν προαποφασίσει οι προϊστάμενοι του και προετοιμάσει οι επενδυτικές επιτροπές.
Η συγκρότηση του επαγγελματικού περιβάλλοντος, η ιεραρχική διαδικασία στη λήψη των αποφάσεων στα funds, η επαγγελματική πειθαρχία της διαχείρισης είναι προκλήσεις τις οποίες πρέπει να αναγνωρίσει και αντιμετωπίσει ο ιδιώτης trader. Τα συναισθήματα της απληστίας και του φόβου δεν επιδρούν στον επαγγελματία trader με τον ίδιο τόπο που επιδρούν στον ιδιώτη trader. Στην πραγματικότητα η απληστία ίσως να μην αποτελεί πλέον τον αποφασιστικό παράγοντα που επηρεάζει τον έμπειρο ιδιώτη trader, καθώς ο στόχος των έμπειρων είναι η συνέχεια και η σταθερότητα των κερδοφόρων κινήσεων. Η επίτευξη των στόχων μέσω κινήσεων με χαμηλότερο ρίσκο, δείχνει ότι η απληστία έχει δώσει τον πρώτο λόγο πλέον στον φόβο.
Είναι ο φόβος που δεν μας επιτρέπει κάποιες φορές να πάρουμε θέση στην αγορά παρ’ όλο που διακρίνουμε καθαρά ένα solid setup, καθώς σκεφτόμαστε μια σειρά ζημιογόνων κινήσεων. Είναι ο φόβος που δεν μας επιτρέπει να ακολουθήσουμε το trading plan που έχουμε σχεδιάσει και προβαίνουμε σε παράδοξες επεμβάσεις. Ο φόβος μας οδηγεί, στο να βγούμε από το trade πολύ γρήγορα και με μικρό κέρδος, καθώς φοβόμαστε ότι μια διακράτηση της θέσης μπορεί να αποβεί ζημιογόνα. Ο φόβος μας οδηγεί, στο να αναλωνόμαστε στην προσπάθεια για ανακάλυψη νέων «τέλειων» στρατηγικών, καθώς φοβόμαστε ότι κάπου έχουμε κάνει λάθος. Ο φόβος μπορεί να ελεγχθεί μέσα από το trading plan και την πειθαρχία. Ο προσεκτικός σχεδιασμός, τα επιλεγμένα κριτήρια, οι παράγοντες ρίσκου με το πέρασμα του χρόνου θα αντικαταστήσουν την επίδραση του φόβου. Και η απληστία που λέγαμε; Ξεχάστηκε; Όχι. Όπως έλεγε και ένας σοφότατος αμερικανός αρχιερέας του trading, η απληστία είναι “ο φόβος ότι δεν έχουμε κερδίσει αρκετά”…
